Inleiding
In de Nederlandse situatie is de totstandkoming van het klimaatakkoord niet bepaald democratisch verlopen. De kiezer heeft er nooit ‘akkoord’ voor gegeven, maar de ondertekenaars die aan de ‘klimaattafels’ mochten plaatsnemen (netbeheerders, energiebedrijven, banken en verzekeraars) dicteren wel aan welke eisen wij allemaal moeten voldoen om het klimaat te redden – van het gas af, warmtepomp, isoleren, enz.

Financiële gevolgen voor de burgers
Door enkele banken is al aangegeven dat particulieren voor hun woning tegen gunstige tarieven 25.000 euro kunnen lenen om hun woning gereed te maken voor de eenzijdig opgelegde doctrine van het klimaatakkoord.  De particuliere woningbezitter betaalt als hij die lening aangaat dus rente en aflossing over de financiering voor zijn woning op grond van een klimaatakkoord, dat zo via de banken onze huiskamer – en portemonnee – is binnengeslopen. Dit geldt voor bestaande woningbezitters.
Maar hoe zit het nu – of straks – met nieuwkomers op de woningmarkt?

De kans is groot dat banken bij het financieringsvoorstel voor een woningstarter, die een hypothecaire lening van de bank wil, van het te verlenen bedrag eist dat een gedeelte van 25.000 euro wordt gebruikt voor aanpassing van de woning aan de regels uit het klimaatakkoord.  Als aan die eis van de geldverstrekker (de Bank) niet wordt voldaan, krijg je de financiering niet. Dus of je nou wilt of niet, je betaalt mee aan de uitvoering van het klimaatakkoord als je tenminste die woning graag wilt. Dit zal standaard beleid worden bij alle banken in Nederland en andere landen waar dergelijke klimaatakkoorden worden opgelegd.

Telecombedrijven doen ook mee
Terug naar de mondiale financieringen van grote ondernemingen zoals bijvoorbeeld in de telecommunicatiesector. Nu hebben alleen die ondernemingen de verplichting zich aan de klimaatparagrafen van het financieringscontract te houden. Die maatregelen kosten geld.
En die kosten betalen die ondernemingen niet zelf, maar belasten zij door aan jou en mij via de verkoop van hun producten. Denk aan de abonnementen voor onze mobiele telefoons en andere apparaten en diensten via 5G.

Alle burgers doen (weliswaar ongewild) mee
Waar particuliere klanten nu nog niet binnen het genoemde ‘Environmental and Social Risk’ onderzoek vallen en nog niet worden geconfronteerd met de vraag van een bank of zij wel te financieren zijn, zal de grens van dat onderzoek steeds verder opschuiven. Uiteindelijk zullen ook particulieren langs de ESR-lat worden gelegd en zal de bank besluiten, op grond van geldend beleid, particulieren niet langer te financieren.
Dat zouden zij bijvoorbeeld kunnen doen als jouw woning niet aan de klimaateisen voldoet en jij weigert daarvoor een financiering te aanvaarden. De bank kan dan besluiten om bijvoorbeeld bepaalde diensten niet aan te bieden, geen financiering voor andere zaken te bieden, of dat je meer gaat betalen voor andere diensten of dat je nog maar een uur per dag mag internetbankieren – op een onmogelijk tijdstip. Met kleine duwtjes in de rug of pesterijtjes zullen banken de vrije keuze, om wel of geen financiering aan te gaan, steeds moeilijker maken.

Zoals ik net al aangaf zullen banken ons ook via aanbieders van diensten en producten aan particulieren – mobieltjes bijvoorbeeld – in onze portemonnee raken.
Telecomproviders zullen de kosten die ze maken om aan de klimaateisen te voldoen (en verzekerd te blijven van een financiering van een bank) doorberekenen aan de klant. Zo kunnen de banken indirect contractueel eisen dat jij als koper van een mobiele telefoon ook aan de klimaateisen voldoet. En ben je het daarmee niet eens, of zijn de kosten te hoog, dan is dat jammer. Dan betekent dat in de praktijk geen mobiele telefoon, want alle providers zijn dezelfde verplichtingen aangegaan.

En hoe ziet de toekomst er verder uit?
Gaan banken – gedwongen door de ECB, EU en/of de VN – ook dergelijke maatregelen opleggen aan mondiale supermarktbedrijven (Ahold – Albert Heijn)? Ook die zijn immers afhankelijk van externe financiering. En ook zij zullen uiteindelijk gedwongen kunnen worden om de klimaateisen aan hun consumenten op te leggen en in de prijzen door te berekenen.

Een mogelijk en reëel scenario zou kunnen zijn dat je alleen nog bij Albert Heijn inkopen mag doen als je eerst aantoont dat je duurzaam consumeert. Anders krijg je geen klantenpas en kun je niet bij Albert Heijn betalen. En waarschijnlijk zullen supermarktketens als de Lidl en Jumbo volgen. Waar doe je dan nog boodschappen? Startende ondernemers en ZZP-ers moeten tegenwoordig aangeven welke klimaatbewuste maatregelen zij gaan nemen om duurzaam hun bedrijf uit te oefenen.

Op deze manier worden allerlei belastende maatregelen via de banken doorgevoerd en aan particulieren opgelegd. Zonder dat wij er ooit zelf iets over hebben kunnen zeggen of erover hebben kunnen stemmen.